سيمين بهبهانی، نماينده کمپين يک ميليون امضاء، برای دريافت جايزه سيمون دوبووار، عازم پاريس شد، گفتگو با سيمين بهبهانی، مدرسه فمينيستی

مدرسه فمينيستی: پس از شنيدن خبر مسرت بخش تعلق گرفتن جايزه «سيمون دوبووار» به کمپين يک ميليون امضاء، مسايل تازه ای پيش روی اعضا و فعالان کمپين قرار گرفت: يکی از مسايل آن بود که اعضای کمپين ناگزير شدند که برای نخستين بار، برای انتخاب نماينده ای جهت عزيمت به فرانسه (برای دريافت لوح تقدير سيمون دوبووار) تصميم بگيرند. زيرا در طول دو سال و نيم که از عمر کمپين می گذرد، اولين مرتبه است که جايزه ای معتبر، نه به يک عضو، بلکه به کل کمپين تعلق گرفته است. اين امر، همه ما اعضای کمپين را بر آن داشت که برای نخستين بار، سيستمی دموکراتيک و حداقلی، به منظور انتخاب يک «نماينده» از طرف کل کمپين، به وجود آوريم.

پس از بحث و گفتگو و مشورت های طولانی، پيشنهاد اين که خانم سيمين بهبهانی به عنوان «نماينده کمپين يک ميليون امضاء» برای دريافت لوح تقدير سيمون دوبووار به فرانسه عزيمت کنند به رای گذاشته شد و با توافق همگانی پذيرفته شد. مصاحبه ای که در پی خواهد آمد نيز پس از برگزيده شدن خانم بهبهانی و پيش از عزيمت شان به فرانسه، با ايشان صورت گرفته است.

سيمين بهبهانی امروز سه شنبه اول بهمن ماه ۱۳۸۷ ساعت ۷ ونيم صبح تهران را به مقصد پاريس (به منظور دريافت جايزه سيمون دوبووار) ترک کرد.

منصوره شجاعی: خانم بهبهانی، پس از تبريک مجدد به خاطر تعلق گرفتن جايزه معتبر سيمون دوبووار به کمپين يک ميليون امضاء و شادمانی از اين که زحمات تک به تک فعالان کمپين در سطح بين المللی چنان تحسين و شناخته شده که امروز برنده جايزه ای چنين معتبر شده است، همچنين با سپاس و قدردانی از اين که شما با اين همه مشغله و کارهای نيمه تمام، سرانجام پذيرفتيد که به عنوان نماينده منتخب کمپين يک ميليون امضاء در مراسم اهدای اين جايزه (که در روز چهارشنبه دوم بهمن ماه در پاريس برگزار می شود)، حضور يابيد. امروز ما آمديم تا اعلام کنيم که برای ما کمپينی ها افتخار بزرگی است که شما به عنوان عضو و نماينده کمپين اين مسئوليت را پذيرفته ايد حالا می خواستم نظر خودتان را در اين مورد جويا شوم؟
سيمين بهبهانی: اولا من به شما زنان تلاشگر کمپين تبريک می گويم که زنان واقعا هوشمند، مقاوم و صاحب عزمی هستيد که توانستيد چندين و چند سال اين نهضت زنان را در ايران زنده نگه داريد. می دانيد که در اوايل انقلاب يک مقداری زنان خاموش شدند ولی قدم های شما، قدم های مبارکی بود که دوباره به زنان جانی تازه داد و شروع کردند به فعاليت و اظهار وجود کردند. بعد از جنگ بود و بعد از خرابی ها که همه نااميد بودند ولی شما زنان جسور، در همان سال ها با گام های استوارتان و با نفس گرم و گيرای تان آمديد و دوباره به زنان قدرت داديد و خواستيد که همراهی کنند و نهضت خودتان را شروع کرديد و آن تجمع ها را در آن سال ها انجام داديد. يکی از کارهای بسيار خوب و دنباله داری هم که در اين نهضت انجام گرفت و همين شماها بنيانگذارش بوديد کمپين يک ميليون امضا است که از ابتدا قدم مبارکی داشت. امضاهای اين کمپين يک ميليون امضاء به هر عدد و رقمی برسد مهم نيست، مهم اين است که تاکنون در دنيا و در ايران جای خودش را باز کرده و شخصيت خودش را نشان داده به دنيا، و حالا می بينيد که امروز جايزه گرفته و اين جايزه برای شما واقعا فرخنده است و موجب ادامه کار و کوشش تان. برای همين من هم به شما منصوره خانم، و هم به نوشين احمدی و نيز به پروين اردلان و به ساير دوستان و همگامان شما در ايران و سراسر دنيا تبريک می گويم و اميدوارم که هميشه با هم پيوند داشته باشيد که اتفاق و همکاری شما باعث بقای شماست.

منصوره شجاعی: خانم بهبهانی شما هميشه فروتنانه برخورد می کنيد ، چون قبل از اين که کمپين راه بيافتد من يادم است که ما آمديم همين جا و همه اسناد اوليه کمپين را که آماده کرده بوديم آورديم پيش شما و با شما مشورت کرديم و اگر تاييد و پشتيبانی کسانی چون شما و خانم عبادی و ديگر زنان پيشکسوت نبود ما جسارت آغاز به اين کار بزرگ را آن هم در اين سطح گسترده نداشتيم و اگر حمايت های کسانی چون شما نبود چنين حرکت هايی در اين جامعه اگر نگوييم غيرممکن، حداقل بسيار دشوار بود. می خواهم بگويم که شما و بزرگانی چون شما برای شناخته شدن و گسترش اين کمپين نقش بسيار تعيين کننده ای داشته ايد.
سيمين بهبهانی: من از همه شما سپاسگذارم ولی می دانم که اگر ما هم نبوديم شما کارتان را می کرديد چون شما اعتقاد داريد به کارتان. البته اين جوايزی هم که به زنان ايرانی می دهند مايه افتخار ماست و اگر امروز نور چشمان من کم شده ولی به نور موفقيت شما هنوز روشن است.

منصوره شجاعی: خانم بهبهانی عزيز، جايزه معتبر سيمون دوبووار خوشبختانه اکنون به کمپين تعلق گرفته، سيمون دوبووار يکی از فمينيست های برجسته و بزرگ و چهره ای جهانی است، از چه سال هايی افکار سيمون دوبووار در ايران مطرح شد.
سيمين بهبهانی: دقيقا به ياد ندارم ولی خود من بعد از انقلاب يعنی سی سال پيش با افکار او آشنا شدم و آن هم از روی کتاب همه می ميرند و به خصوص کتاب جنس دوم اش، که هر دو کتاب بسيار جالب توجه بود، سيمون دوبووار يکی از زنان بسيار برجسته فرانسه است و همراه و همگام ژان پل سارتر است. سيمون دوبووار علاوه بر فمينيست بودن و فعاليت اجتماعی، نويسنده بسيار برجسته ای بود يعنی يکی از موفق ترين زنان نويسنده در دنيا محسوب می شد. کارهای نوشتاری او و افکارش بسيار مهم و تاثيرگذار بود، هنوز هم تاثيرگذار است.

منصوره شجاعی: يکی از آثار ديگری که از سيمون دوبووار در همان سال های دهه ۱۳۶۰ منتشر شد، خون ديگران بود که در اين کتاب ما می توانيم افکار و فعاليت های اجتماعی دوبووار را دنبال کنيم در ارتباط با مسايل و مبارزات نهضت مقاومت فرانسه. با اين حال دوبووار بيشتر به عنوان يک فيلسوف و نظريه پرداز فمينيست مطرح است و نه فعال اجتماعی و يا داستان نويس.
سيمين بهبهانی: اين دو وجه شخصيت او را نمی توان از هم تفکيک کرد. ببينيد زنانی هستند که تمام زندگی شان را در جهت فعاليت اجتماعی می گذارند ولی زنانی هم هستند که در عين حال که فعاليت اجتماعی می کنند هنرمند يا اديب هم هستند. يعنی در عين اين که دارای شخصيت ادبی و هنری هستند ولی هنرشان را هم در خدمت به فمينيسم و برابری، يا خدمت به عالم بشريت می گذارند. اين ديگر قابل تفکيک نيست. انسان ها متفاوت هستند مهم اين است که هر کدام از اين افراد نتيجه کارشان چيست. مسئله ديگر هم آن است که ابزار و حربه اين دو گروه از زنان با هم فرق می کند زنی که هنرمند است و هنرش را در جهت رسيدن به برابری و فمينيسم می گذارد، ارجحيتی بر کسی که صرفا فعاليت اجتماعی می کند ندارد فقط تفاوت شان در ابزاری است که برای اهداف شان استفاده می کنند و اين که چقدر در استفاده از ابزارهايی که استفاده می کنند موفق باشند. يکی قلم اش را می گذارد در راه فمينيسم، يکی قدم اش را می گذارد در اين راه، يکی درم اش را می گذارد. در واقع اين ها ابزارهای مختلف برای رسيدن به اهداف انسانی و فمينيستی است.

منصوره شجاعی: و حالا چه اتفاق زيبايی که شما «سيمين بهبهانی» به عنوان «نماينده منتخب کمپين يک ميليون امضاء» اين جايزه را می گيريد همين اين که شما شاعر برجسته مملکت مان هستيد و قلم پر احساس تان را در جهت اهداف کمپين به کار برده ايد و حضور شما پيوند فعاليت اجتماعی با آفرينش های هنری را در کمپين يک ميليون امضاء به نمايش می گذارد، و شما نيز به عنوان پيوند دهنده و نقطه وصل اين رابطه، می توانيد نماد شايسته و قابل اتکا، باشيد. چون تعداد اندکی از هنرمندان تصور می کنند نبايد خود را به فعاليت های اجتماعی «آلوده» سازند، اما همين که شما در مقام يکی از پرآوازه ترين شاعران معاصر ايران، به عنوان نماينده و سمبل اين جايزه ای که دقيقا مربوط به فعاليت های اجتماعی است شناخته و برگزيده شده ايد، به نظرم می تواند تاثير قابل توجه ای بر فضای هنری کشور و در ميان زنان هنرمندمان، بگذارد.
سيمين بهبهانی: هيچ جريان و حرکت اجتماعی بی نياز از هنرمندان، ادبا، نويسندگان، شاعران، و استادان دانشگاه و برجستگان نيست و نمی تواند رشد و گسترش پيدا کند. شما در طول فعاليت تان می بينيد که يک نفر به خوبی جلسه آرايی می کند، آن ديگری قدم در فعاليت های اجتماعی می گذارد و امضاء جمع می کند، بعضی از زنان هم که حرکت ها را سازمان می دهند، در عين حال مشخص است که اين حرکت احتياج دارد به مغزی که باصطلاح تئوری يا نظريه بدهد، و اين حرکت از سوی ديگر احتياج دارد به هنرمندی که پيام آن را به قالب هنری تبديل کند و غيره. پس هر حرکتی احتياج به افراد گوناگون دارد و همه اين افراد، لازم و ملزوم يکديگرند. هيچ کدام را هم نمی توانيم از هم سوا کنيم. مثلا يک متفکر يک نظريه می دهد خوب آن نظريه بايد اجرا شود و بنابراين بايد مجری آن حرکت وجود داشته باشد و خودش نمی تواند اين کار را بکند و نياز به کسی دارد که بتواند از او پوياتر باشد. کمپين هم به اين خاطر رشد کرد که توانست همه اين افراد گوناگون را به هم پيوند بزند. مثلا من جزو اولين کسانی بودم که از همان روز اول اسناد اين کمپين را امضاء کردم ولی من قدرت اين را ندارم که برگه های کمپين را ببرم و در خيابان از کسانی امضاء بگيرم. ولی می توانستم در شعرهايم، در صحبت ها و مصاحبه هايم به مردم بگويم که اين حرکت و کمپينی حق طلب است، راه و مسيرش درست است و از مردم بخواهم که برويد و پای ورقه های اين کمپين را امضاء کنيد، ولی قدرت اين را که خودم بروم در خيابان امضاء بگيرم که نداشتم. البته ممکن است کسی که می رود در خيابان امضاء می گيرد، تريبون مرا نداشته باشد که بتواند برای اين کمپين تبليغ کند. يعنی همه اين ها لازم و ملزوم يکديگرند و هيچ کدام بر ديگری برتری ندارد.

منصوره شجاعی: خانم بهبهانی عزيز و دوست داشتنی آيا پيش از عزيمت تان به فرانسه، نکته ديگری هست که بخواهيد اضافه بفرماييد؟
سيمين بهبهانی: بله، من فقط يک چيز را می خواستم اضافه کنم و بگويم خدا را شکر می کنم که تاکنون افراد اين کمپين خانم های بسيار سربلند و فهميده و عاقل بوده اند و با دانش بسيار از جهت امور فرهنگی و اجتماعی و طرز رفتار و روش مبارزه، توانسته اند با هم اتفاق و وفاقی داشته باشند. باور کنيد اين وفاق، خيلی نادر و قشنگ است، خيلی مهم است، بر شما مبارک باشد اين وفاق و همدلی، و آرزو دارم هميشه با هم متحد و متفق بمانيد.

منصوره شجاعی: خانم بهبهانی حضور پر مهر و برکت شما برای جنبش زنان و کمپين يک ميليون امضاء مغتنم و باعث مباهات و دلگرمی ما است. ممنونم که در اين مصاحبه شرکت نموديد و سفر بی بلا!!