شکستن تابوی گفت و گو با ایران؛ این بار از سوی آمریکا، آی آر دیپلوماسی

حسن بنانج - آی آر دیپلوماسی

سفر خاورمیانه ای بوش در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به یکی از موضوعات جنجالی در مباحث این انتخابات تبدیل شد.

وی در حالی کشورش را به قصد این منطقه ترک کرد که اعلام شد تلاش برای همراه ساختن هم پیمانان آمریکا در فشار بیشتر به ایران یکی، از اولویت های رئیس جمهور آمریکا در دیدارهایش با رهبران کشورهای مقصد خواهد بود.

به همین دلیل او تلاش کرد که طی سخنرانیش در مجلس اسرائیل بسیار پرحرارت ظاهر شده و انتقادهای صریحی را علیه پیشنهاد گفت و گوی بدون قید و شرط با ایران که از سوی باراک اوباما مطرح شده بود، به زبان آورد.

این سخنان پیش از این که به بحث روز و اصلی رسانه های آمریکایی تبدیل شده و انتقاد تند دموکرات ها علیه رئیس جمهور این کشور را فراهم آورد، این بحث را به دنبال داشت که حاکم کنونی کاخ سفید ورود اوباما به دور نهایی رقابت برای تصاحب این کاخ را برای جمهوریخواهان مسلم فرض کرده است.

در همین حال برخی از تحلیلگران سیاسی در آمریکا معتقدند که سخنان روز چهارشنبه بوش در مورد احمقانه خواندن گفت و گوی بدون پیش شرط با ایران - اشاره با ایران - بیشتر جنبه دلجویی از اسرائیلی ها و دادن دلگرمی به آنان نسبت به حمله احتمالی از سوی ایران بوده است.

رییس جمهور آمریکا روز چهارشنبه در پارلمان اسرائیل گفت:" بعضی‏ها معتقدند که ما باید با تروریست ها و افراد افراطی به گفت و گو بپردازیم چرا که استدلال درست می تواند آنها را متوجه اشتباهشان کند. حال آن که آنها کاملاً در اشتباه هستند."

بوش در ادامه تلویحاً ایران را با آلمان نازی مقایسه کرد و افزود:" قبلاً هم از این اظهارات احمقانه شنیده بودیم. زمانی که در سال 1939 تانک های نازی به لهستان حمله کردند، یک سناتور ساده لوح گفت اگر با هیتلر مذاکره کرده بودیم، از این اتفاق اجتناب می شد."

رسانه های آمریکایی این سخنان بوش را که با تشویق پرشور نمایندگان پارلمان اسرائیل همراه بود، حمله صریح وی به اوباما ارزیابی و اعلام کردند هدف اصلی بوش، جلب حمایت یهودیان آمریکا به رقیب اوباما یعنی سناتور جمهوریخواه مک کین بوده است. چرا که اوباما پیش از این اعلام کرده بود در صورت پیروزی در انتخابات بدون قید و شرط با احمدی نژاد وارد مذاکره خواهد شد. کاری که بوش و مک کین آن را رد می کنند.

اوباما نیز در بیانیه انتقادی خود در قبال سخنان بوش گفت:" بوش در سخنرانی‌اش در کنیست اسرائیل که در شصتمین سالگرد استقلال اسرائیل برگزار شد، خواست تا حمله سیاسی غلطی علیه دموکرات‌ها به راه اندازد. اکنون زمان آن است که ورق را به هشت سال سیاستی که ایران را قدرتمند کرد و در تامین امنیت آمریکا و اسرائیل، متحد ما، ناتوان بود برگردانیم. ما به جای سخنان تند و انجام ندادن کاری، نیازمند انجام کارهایی هستیم که کندی، نیکسون و ریگان انجام دادند و از تمام عناصر برای قدرتمند کردن آمریکا استفاده کردند."

این در حالی است که دانا پرینو، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، که به همراه بوش به اسرائیل سفر کرده است خبر دخالت رئیس‌جمهور در انتخابات 2008 را تکذیب کرد و گفت:" بوش در اظهارات خود مستقیما اوباما را هدف خود قرار نداده است."

اما تلاش پرینو در واقع بی ثمر ماند و سخنان بوش پیامدهای غیرمنتظره ای را در روند مبارزات انتخاباتی آمریکا در پی آورد و موجب مستحکم شدن بیشتر موقیعیت اوباما در مقابل کلینتون و سایر هم حزبی های مخالف وی شد.

سخنان بوش در واقع به جای ضربه زدن به اوباما باعث شد که دو دستگی به وجود آمده میان دموکرات ها تا حد زیادی کاهش یافته و بسیاری از آنان را پشت این سناتور سیاه پوست قرار داد. به همین دلیل برخی از رسانه های آمریکایی اعلام کردند که بوش کاری را که دموکرات هایی مانند هوارد دین تاکنون تلاش داشتند برای جلوگیری اضمحلال اعتبار حزب متبوع خویش انجام دهند، به خوبی برای آنان به اجرا درآورد.

سایت اینترنتی THE HILL در این مورد نوشت:" اصرار هیلاری کلینتون به ادامه هم آوردی با اوباما این وحشت را در میان دموکرات ها دامن زده بود که کار در نهایت به ماه آگوست و تصمیم در کمیته مرکزی این حزب کشیده شده و فرصت برای مقابله با مک کین در زمانی مقتضی تر زائل شود."

این نشریه در ادامه نوشت:" سخنان اخیر بوش باعث شد تا دموکرات های غیرمتعهدتری نظیر نانسی پولوسی، هری رید و جوزف باید، بوش را به خاطر حمله اش به اوباما مورد سرزنش قرار دهند."

اما تاثیر سخنان جورج بوش تاثیراتی بیش از این را در محافل سیاسی آمریکا همراه داشت. برخی از تحلیلگران پیش بینی کرده اند که معنای دیگر صف آرایی دموکرات ها در کنار اوباما که موضع جدیدی و انتقادآمیزی را علیه عدم مذاکره با ایران اتخاذ کرده بود، به این معنا است که تابوی گفت و گو با این کشور تا حدی شکسته شده است و اکنون موضوع گفت و گو با ایران حکم یک ابتکار از سوی اوباما را به خود گرفته است.

روزنامه واشنگتن تایمز در این مورد به نقل از جو لیبرمن که یکی از دموکرات های مستقل در سنا است و بارها مخالفت خود را علیه گفت و گو با کشورهایی نظیر ایران را ابزار داشته است، نوشت:" من هرگز مخالفت گفت و گو با این کشورها نبوده ام، بلکه افرادی هستند که در تاریخ به ما گفته اند تا زمانی که آنها موضع خود را تغییر ندادند، با آنها گفت و گو نکنید."

این در حالی است که گزارش های دیگر حاکی هستند که با وجود زمزمه هایی در زمان سفر خاورمیانه ای بوش برای حمله ایران، برخی از اعضای دولت بوش از مذاکراه با ایران سخن می گویند. رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا، روز پنجشنبه در آکادمی دیپلماسی آمریکا خواستار افزایش تماس با تهران برای یافتن یک راه حل بمنظور مذاکرات اساسی با ایران شد.

وزیر دفاع آمریکا گفت:" ما باید اهرم های بیشتری برای فشار به تهران بدست بیاوریم و سپس با تهران به پای میز مذاکره بنشینیم."

وی افزود:" آمریکا باید به این اعتقاد برسد که ایران باید احساس کند که چیزی می تواند از گفت و گوها به دست آورد، بنابراین مقامات آمریکایی نباید انتظار داشته باشند که می توانند فقط با فهرستی از خواسته هایشان به گفت و گو با بروند."

واکنش اخیر محافل سیاسی آمریکا به انتقادهای بوش علیه موضع باراک اوباما اگرچه به معنای شکست کامل تابوی گفت و گوی بی قید و شرط با ایران نیست، اما از رویکرد جدیدی در سیاست خارجی آمریکا در آینده خبر می دهد که شاید بتوان آن را برای سیاست خارجی دولت کنونی و یا آینده در ایران یک فرصت تلقی کرد.